30 mei 2016

Nu jij weer

Geloof het of niet, maar soms vind ik mezelf geweldig. Meestal deel ik dat dan niet met de wereld, want mij is geleerd dat publiekelijk veren in je eigen kont steken geen goed plan is. Maar nu wijk ik van die wijze raad af.
Waarom? Omdat ik de aanleiding tot dit stuk eigenlijk te leuk vindt om er de wereld niet mee te verblijden. Het gaat in feite om een soort grap. Een grap -ook dat is een wijze raad die ik meestal wel, maar deze keer niet ter harte neem- moet je nooit uitleggen. Toch zal ik dat hier moeten doen, want niet iedereen is (als ik) een fan en veelvuldig herlezer van Harry Mulisch. Ik kan van anderen niet verwachten dat ze zelfs citaten van andere schrijvers in het werk van Harry Mulisch herkennen.

Maar waar gaat het nou eigenlijk over?
Het gaat over Zwarte Piet. Via NuJij.nl las ik een artikel uit de NRC (het is nu eind mei) over Zwarte Piet. Dat artikel vond ik niet zo interessant, de reacties erop des te meer. Althans een van de reacties. Een reageerder met de naam ThetsTheWayTheCookieCrumble (het staat er echt) schreef:

"Een stel idioten die naar dit land komen, en onze cultoer proberen kapot te krijgen mogen van mij een enkeltje terug naar de Rimboe."

Dat ontlokte mij de spontane reactie:

"@6 De Rimboe is een bos in Tokkie-Tokkie-land. 

(Vrij naar Gerard Reve)"

Ik vond dat dus zelf wel een goeie. Sorry. En hoogmoed komt voor de val, ik weet het.

Voordat ik val, ga ik het even uitleggen. Maar voordat ik dát ga doen, moet ik eerst even melden dat ik de citaten die ik gebruik kopieer uit een artikel in Vrij Nederland dat de moeite van het lezen zeker waard is, maar dat ik (ik zweer het) pas gelezen heb nadat ik mijn reactie had geplaatst. Mulisch' boek waarin het hieronder gebruikte citaat ook te vinden is, heb ik als ik dit schrijf niet bij de hand.

Mulisch en Reve waren, zoals redelijk velen zich zullen herinneren, geen vrienden. Ze raakten in een polemiek (van Mulisch' kant) of een zogenaamd grappig bedoelde 'boutade' (Reve) over het begrip 'ironie'.
Reve schreef in De taal der liefde:
"Nu moeten we nog van die Surinaamse en Curaçaose & Antilliaanse troep af. Ik ben er erg voor, dat die prachtvolken zo gauw mogelijk geheel onafhankelijk worden, en ons niks meer kosten, zodat we ze allemaal met een zak vol spiegeltjes en kralen op de tjoeki tjoeki stoomboot kunnen zetten, enkele reis Takki Takki Oerwoud, meneer!"

Nou ja, Reve was niet helemaal in orde. Omdat hij zich ook wel realiseerde dat het niet helemaal comme-il-faut was, wat hij schreef, beriep hij zich op het toverwoord 'ironie'. Mulisch heeft, wat mij betreft, afdoende met hem afgerekend in een artikel dat in Vrij Nederland gepubliceerd werd (1972) en dat later ook in een bundel te vinden was (welke bundel ontschiet me nu, eerlijk gezegd). Mulisch schreef in Het ironische van de ironie o.a.:
"Hij is als het ware door de dubbele bodem van de ironie gezakt. Wie ironisch spreekt, zegt het tegendeel van wat hij meent, maar zodanig, dat een ander dat doorziet. Van het Reve zegt wat hij meent, maar zodanig dat de ander dat niet doorziet en denkt nog steeds met ironie te doen te hebben." In hetzelfde stuk schrijft Mulisch: "Daarom is wat Multatuli schreef achtenswaardig en nog steeds modern, wat Van het Reve schrijft verachtelijk en achterlijk." En daar heb ik verder niets aan toe te voegen.

Nu is een verwijzing naar Mulisch en zelfs naar Reve natuurlijk volslagen idioot als het gaat om de reactie van ThetsTheWayTheCookieCrumble, de man of vrouw kent de namen waarschijnlijk niet eens. Maar zijn verwijzing naar de Rimboe (met hoofdletter!) en het gegeven dat premier Rutte enigszins onder vuur ligt vanwege het gebruik van de term 'Tokkie' (terwijl dat toch de naam is van een stel nog levende mensen) legde in mijn brein meteen een link bloot naar Reve's uitspraak. 'Tjoeki tjoeki stoomboot' en 'Takki Takki Oerwoud' ligt tenslotte niet echt ver van 'Tokkie-Tokkie-land'. Kortom, ik vond het wel wat! Ik tikte mijn reactie in en keek zelfvoldaan naar het scherm.

Maar het levert niets op. Ik heb twee plusjes gekregen op mijn reactie op NuJij, maar ik betwijfel of die mensen de link naar Reve en Mulisch leggen. Ze denken waarschijnlijk dat ik een simpel woordgrapje maak. Op het niveau van Reve, zal ik maar zeggen. (De Reve van De taal der liefde, niet de G.K. van het Reve van De avonden.) De lezers van dit blog zullen de link die ik legde tussen de opmerking van ThetsTheWayTheCookieCrumble en de idiotie van Reve uiteraard niet gelegd hebben. Behalve misschien die ene. En daarom is dit een ode aan P.


Vooruitgang bestaat enkel in de tijd.

1 opmerking:

  1. Wat mij betreft mag jij best " veren in je eigen kont steken", je verdient ze immers.

    BeantwoordenVerwijderen