Aanslag

Ik heb het al eerder over het gedrocht gehad, maar omdat ik er vandaag weer mee werd geconfronteerd, moet ik er nog eens iets over noteren.
Geconfronteerd is niet het juiste woord trouwens, ik heb het zelf opgezocht. 
Het ging zo: D. en ik hadden een zeer aangenaam verblijf in Amsterdam achter de rug. We hadden verschrikkelijk mooie dingen gehoord en gezien. Daarover later meer. 

Martinus Nijhoffbrug, foto: D. Soli

Op de terugweg via de A2 schoot ter hoogte van Culemborg de plaatsnaam Zaltbommel me weer eens te binnen en het bezoek dat ik een aantal jaren geleden aan dat pittoreske stadje aan de Waal bracht. We hadden alletwee honger en besloten op mijn voorstel de autoweg na de Martinus Nijhoffbrug even te verlaten en in het stadje een hapje te gaan eten. Dat was een goede keuze want de pizza Napolitana van Perla di Cairo aan de Gasthuisstraat was voortreffelijk. En Zaltbommel is zo’n stadje waar je een zonnige namiddag op een prettige manier kunt doodslaan.
Tenminste dat zou het zijn als het die wanstaltigheid niet binnen zijn muren zou gedogen.

Bij mijn vorige bezoek aan Zaltbommel (een jaar of 8, 9, 10 geleden) doopte ik het onding ‘Gatsie’. Ik was zo ondersteboven van de lelijkheid dat ik er geen andere woorden voor kon vinden. Het was het eerste en enige woord dat ik dacht toen ik het beeld voor het eerst zag. Naderhand ben ik nog een eenmans-actiegroep begonnen om het ding weg te krijgen. Zonder enig gevolg, want ik schreef er wel een blog over, maar ik kreeg er geen reacties op. En verder: je kunt gemakkelijker langs Zaltbommel rijden dan er naar toe. Ik besloot het lelijks in het centrum van ons land uit mijn gedachten te bannen. Daarbij voelde ik wel een zeker mededogen met de Zaltbommelnaars, want je zult toch maar elke dag een dergelijke ellende met Brekeriaanse allure in ogenschouw moeten nemen.

Want dat is het: Brekeriaans!

Breker portretteert Albert Speer

Dit werk (uit 2000) van kunstenaar Marcel Smink (Heumen, 1957) zou zo uit het atelier van een van Hitlers favoriete beeldhouwers Arno Breker weggelopen kunnen zijn. Ik heb het dan voornamelijk over het formaat en de (gedeeltelijke) naaktheid van de jongen die op en bij de Bommelse Waalkade in zijn zwembroekje met zijn linkerhand de waterstand staat aan te geven. Op de site Mens & Dier in Steen & Brons van Rene en Peter van der Krogt geeft het werk de hoogte aan van de muur op de Waalkade (8.87m boven NAP). Het werk zelf is 437cm hoog. Rekening houdend met de sokkel is de figuur erop dus ongeveer twee maal levensgroot. Smink noemt het werk op zijn eigen site ‘Waterstandbeeld’. De van der Krogts noemen het ‘Hoogwater’ (Jongen in zwembroek). 

Beeld, zeg ik hierboven. Dat klopt niet. Het is een beeldengroep. Het eerste beeld staat ten voeten uit in de bosjes langs de rivier, Deel twee (een kopie van de schouders en uitgestrekte arm en het hoofd van deel 1) staat op de kade zelf en reikt met zijn hand tot precies dezelfde hoogte. Het is alleen minder lelijk omdat er gewoon minder beeld is. 

Mijn vergelijking hierboven tussen Sminks en Brekers werk wil natuurlijk helemaal niet zeggen, dat ik denk dat de eerstgenoemde nazi-sympathieën zou hebben. Ik ken hem niet en weet niets over zijn sympathieën, maar ik ga er van uit dat hij een redelijk weldenkend mens is en dat het beeld dus wil zeggen wat het gezegd wordt te willen zeggen: tot hier mag het water komen, verder niet. Dat de knul dat aangeeft met een opgeheven arm (zijn linker), reminisceert natuurlijk ook helemaal niet aan de nazi-periode. Daarvoor is hij niet strak genoeg opgeheven. De knul is trouwens eigenlijk niet gespierd genoeg om een echte Breker-jongen te zijn. Kortom: ik had de vergelijking hierboven eigenlijk helemaal niet moeten maken. 
Maar toch, maar toch. Het was mijn eerste gedachte vanuit mijn gebrekkige kennis van het werk van Breker. En ook werd ik bij het beschouwen van het beeld vandaag weer bevangen door een lichte vorm van onpasselijkheid. 
En ik denk dat ik weet waarom.
Hij had daar gewoon in zijn blote piemel moeten staan. Dan had hij misschien nog iets van een jonge god gekregen. Nu staat hij er in een lullige zwembroek en zegt: ‘ Kijk, mam, tot zo hoog mag het water komen!’ Waarop zijn moeder zal hebben gezegd: ‘ Goed zo jongen, knap dat je dat weet.’ 

In het voorstel dat Smink bij de gemeente indiende, was de jongen natuurlijk naakt. Ik bedoel; een beetje kunstenaar wil toch geen zwembroek beeldhouwen! Maar de gemeenteraad vond dat toch iets ver gaan. Ik heb de samenstelling van die raad op dit moment (2013) eens bekeken: SGP 4 zetels, de CU heeft er 2, het CDA 3. Daarnaast is er nog een lokale partij (ZVV) met 3 zetels. Maar ook VVD (3) PvdA (3), D66 (2) en GL (1) zijn vertegenwoordigd. Ik weet niet hoe de verdeling in 2000 was, maar de vraag rijst natuurlijk of die zwembroek van de toenmalige coalitie afkomstig is. 
Ik weet het niet. Ik wil het ook niet weten. Nou ja, eigenlijk wil ik het wel weten, maar ik heb geen zin het te gaan uitzoeken. 

J.H. oefent aanslag. Foto: D. Soli

Wat ik wel wil is het volgende. Tegen de komende jaarwisseling koop ik hier in Maastricht vuurwerk voor J. Ik beloof hem wat extra knalvuurwerk in plaats van die vervelende vuurpijlen. Twee van de stevigste knallers zijn dan voor mij. 
Op 4 of 5 januari rijd ik dan (alleen) naar Zaltbommel. Ik eet een pizza Napolitana bij Perla di Cairo. En dan loop ik naar de Waal. De eerste knaller stop ik in het zand onder het voetstuk van de zwembroekjongen. Ik steek hem aan en er volgt een redelijk gedempte knal. Er gebeurt verder niets. Ook de tweede aanslag, op het ‘borstbeeld’ richt geen schade aan, maar omdat vanuit de aan de kade gelegen kroegen natuurlijk op me gelet wordt, ren ik zo snel ik kan naar mijn auto. Ik weet onherkend weg te komen, maar Zaltbommel neemt de zaak hoog op. Er wordt een gemeentebreed onderzoek gelast. De uitbater van Perla di Cairo vertelt over een Maastrichtenaar die van pizza Napolitana houdt. De vuurwerkregistratie leidt ook naar Maastricht.  Anderhalf jaar later word Ik gearresteerd. Veel media-aandacht. De procureur besteedt tijdens de zaak veel aandacht aan mijn blog van jaren her. Ik krijg een taakstraf. Vijf jaar lang moet ik op de dag van mijn aanslag het beeld ‘ Jongen in zwembroek’ met een spons en koud water schoonmaken.